Glutensiz Yaşam
Nelere dikkat etmek gerekir?
Çölyak hastalığının bilinen kesin bir tedavisi yoktur. Bu nedenle, çölyak hastalarının gluten alerjisini tetiklemeyen ve bağışıklık sistemini zayıflatmayan, glutensiz ve dengeli bir beslenmeye ömür boyu uymaları gerekmektedir.
Bu nedenle çölyak hastalarına bilinçli tüketici olmaları önerilir. Kişilerin, çölyak hastalığını, kendi alerjilerinin kapsamını, genel gıda tiplerini, evde, restoranlarda ve gıda sanayinin ürettiği gıdaların hazırlama tekniklerini ve içeriklerini bilmeleri önemlidir. Dikkat edilecek püf noktalarla, bilinçli seçimlerle kaliteli ve glutensiz bir yaşam düzeni sağlanabilir.
Gluten içeren gıdalar:
- Tahıllar: buğday, arpa, çavdar, yulaf
- Bu tahılların unu ve nişastaları
- Ekmek (mısır unu vb. ile yapılanlar hariç) ve diğer fırıncılık ürünleri
- Pastacılık ürünleri *
- Müsliler / tahıllı kahvaltılıklar*
- Bisküvi, gofret vb.*
- Makarna ve irmik *
- İçinde katkı olarak, buğday kaynaklı ham madde (nişasta, un vb.) kullanılan tüm süt ve et ürünleri
- Malt kullanılarak üretilen alkollü içecekler (bira, cin, viski, burbon, likör vb.)
- Malt sirkesi
- Alkolsüz malt içecekleri
*gluten içermeyecek şekilde üretilmiş seçenekleri olanlar da vardır.
Glutensiz besinler hangileri?
Günlük olarak sıkça tüketilen birçok şey gluten içermekte, ancak gluten içeren besinlerin yerine geçebilecek mısır, pirinç, patates, mercimek, soya gibi gluten içermeyen birçok gıda seçeneği de vardır.
Bu konuda yapılacak çalışmalar ile farklı kombinasyonlar içeren menüler oluşturulabilir. Böylece iştah teşvik edilebilir ve gıda alımındaki çeşitlilik ve denge düzenlenebilir.
Glutensiz gıdaların hazırlığında dikkat edilmesi gerekenler;
Gluten bulaşma riskleri için sadece gıda seçimi yeterli değildir. Aynı zamanda evde ya da dışarıda gıda tüketirken, hazırlıkta kullanılan kaşık, tencere, kap, fırın vs. gibi son ürüne temas eden tüm ekipmanların hijyenine çok dikkat edilmelidir.
Buğday türevlerinin tozuduğu bir ortamda hazırlık yapmak bulaşma riski oluşturur. Glutenli yiyecek hazırlığında kullanılmış olan ekipmanlarla aynı bulaşık makinasında yıkanan ya da aynı bulaşık süngeri kullanılarak temizlenen ekipmanlarda dahi gluten bulaşma riski bulunabilir.
Ayrıca satın alınacak son ürün veya yemek hazırlığında kullanılacak ara malzeme seçimi sırasında, ilgili ürünlerin nasıl hazırlandığının ve üretici firma üretim hatlarının güvenilirliğinin bilinmesi gerekmektedir. Örneğin; iç ceviz, leblebi, cips, bazı çerezler, kakao ve çikolata gibi ürünler doğal yapılarından ötürü gluten içermeyebilirler, ancak bu ürünlerin işlenmesi sırasında una bulanabilir ya da kıvam vermek için buğday türevi nişasta kullanabilir, bu da risk taşır. Bu nedenle çölyak hastaları, mutlaka gıdalarda etiket bilgisi okuma alışkanlığı kazanmalıdır (içindekiler, alerjen uyarıları vb.).
